Będą kontrole! Będą kary!
Już 1 stycznia 2022 roku wchodzi w życie jeden z najważniejszych etapów uchwały antysmogowej w województwie śląskim - zakaz używania kopciuchów, czyli najstarszych kotłów na paliwo stałe.
W 2017 roku Sejmik Województwa Śląskiego przyjął antysmogowe przepisy, która wprowadziły m.in. ograniczenia dla pozaklasowych kotłów. Najstarsze, które w dniu wejścia w życie uchwały antysmogowej miały 10 lat lub więcej oraz instalacje bez tabliczek znamionowych będą mogły być użytkowane jedynie do końca tego roku. Ich właściciele mieli ponad cztery lata, by wymienić je na bardziej ekologiczne źródła ciepła. Ten przejściowy okres właśnie dobiega końca.
Jak traktowani będą właściciele budynków, którzy nie zrobili nic, by dostosować swoją kotłownie do nowych wymogów i po 1 stycznia nadal będą palić w starych kopciuchach? Muszą liczyć się z kontrolami i karami. Śląski Związek Gmin i Powiatów opublikował rekomendacje mające pomóc samorządom egzekwowanie uchwały antysmogowej. Rekomendacje mówią wprost, że używanie kotłów, które nie będą spełniały wymogów uchwały antysmogowej będzie wykroczeniem, za które grożą niemałe kary. Straż miejska lub gminna może nałożyć na mieszkańca 500 złotych kary, sąd - do 5 tys. złotych grzywny. Zalecenia dla samorządów wspominają też o okolicznościach łagodzących w sytuacji, gdy kontrolowana osoba podjęła wysiłek, by zmienić sposób ogrzewania. Na taryfę ulgową mogą liczyć osoby, które:
- odpowiednio wcześniej zawarły umowę przyłączeniową do sieci gazowej lub ciepłowniczej, ale nie zostały jeszcze do niej podłączone;
- mogą udokumentować wpłatę na zakup ekologicznego źródła ciepła lub już zakupiły urządzenie grzewcze i wciąż oczekują na jego zainstalowanie;
- uczestniczą w programach dla ubogich energetycznie lub niezaradnych życiowo.
W każdym z tych trzech przypadków autorzy rekomendacji zalecają powtórna kontrolę.
Osobną grupę będą stanowić osoby ubogie, które nie wymieniły źródła ciepła z powodu złej sytuacji materialnej. W tych przypadkach rekomenduje się, by rozstrzygnięcie, co do karania, pozostawić w gestii sądów powszechnych, które posiadają większe możliwości zbadania wszystkich okoliczności towarzyszących sprawie.
Nie wiadomo ile przestarzałych kopciuchów będzie truć mimo zakazu, ale wiadomo, że mieszkańcy Czerwionki-Leszczyn na poważnie zabrali się za wymianę kopciuchów. Z danych zgromadzonych przez Polski Alarm Smogowy oraz Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wynika, że w pierwszym kwartale tego roku złożyli 136 wniosków dotacyjnych do Programu "Czyste Powietrze". W drugim kwartale takich wniosków było już 241, co dało 25 miejsce w rankingu gmin, które najsprawniej sięgają po dotacje z "Czystego Powietrza". Wreszcie jest szansa, że jakość powietrza zacznie się poprawiać.
Do kiedy trzeba wymienić starego kopciucha? Termin wymiany pieca lub kotła zależy od czasu jego użytkowania. Zgodnie z zapisami uchwały antysmogowej najstarsze kotły kopciuchy, czyli ponad 10-letnie i urządzenia pozbawione tzw. tabliczki znamionowej muszą być wymienione do końca 2021 roku. Na wymianę pozostałych jest nieco więcej czasu. Wiek kotła należy sprawdzić na dzień wejścia w życie uchwały antysmogowej, czyli 1 września 2017 roku. Następnie na podstawie obliczonego wieku sklasyfikować piec do odpowiedniej grupy wiekowej. Zgodnie z zapisami uchwały antysmogowej istnieją 4 terminy wymiany:
• wymiana do 31.12.2021 r. gdy wiek kotła jest powyżej 10 lat (2006 r. i starsze) oraz dla instalacji bez tabliczek znamionowych;
• wymiana do 31.12.2023 r. gdy wiek kotła jest w przedziale od 5 do 10 lat (od 2007 r. do 2012 r.);
• wymiana do 31.12.2025 gdy wiek kotła jest poniżej 5 lat (od 2013 r. do 31.08.2017 r. );
• wymiana do 31.12.2027 r. gdy kocioł jest Klasy 3 lub 4 wg. Normy PN-EN 303-5:2012.
Jeszcze inne terminy obowiązują użytkowników instalacji wydzielających ciepło lub wydzielających ciepło i przenoszących je do innego nośnika (miejscowy ogrzewacz powietrza, np.: piec, kominek). Od 1 stycznia 2023 roku będzie można użytkować jedynie urządzenia spełniające wymagania Rozporządzenia Komisji (UE) 2015/1185 z dnia 24.04.2015, chyba że dana instalacja osiąga sprawność cieplną min. 80 % lub jest wyposażona w urządzenie do redukcji emisji pyłu.
Emil Nagalewski, Leszek Szejka - Polski Alarm Smogowy
